Vandaag het vierde deel van het verslag van de Doesburgse kunstenares Marijke Schellekens in Litouwen. Schellekens doet verhaal over voorbereiding voor de 31ste internationale HANSEartWORKS, die dit jaar wordt gehouden in Litouwen. Een verslag over de laatste voorbereidingen waarbij Marijke en haar man Geert een ogenschijnlijk goede voorbereiding nog bijna in het water zien vallen.
‘Samenvloeien is het thema van de HANSEartWORKS. Het is een prachtige plek waar de twee rivieren, de Nemines en de Neris samen komen. Zeven Litouwense kunstenaars zijn op deze plek zeven grootse houten kunstwerken aan het maken. Het is de bedoeling dat deze houten stellages zaterdagavond verbrand worden en de start van een daverend vuurwerk gaan worden.
Gek idee dat er wekenlang zo hard is gewerkt en dat het resultaat hiervan in een half uur helemaal verbrand gaat worden. Op het moment dat ik dit schrijf, is dit al gebeurd. Heel wat Litouwers en delegaties uit de 85 aanwezige Hanzesteden waren bij dit grootse vuurwerk. Een heus spektakel met muziek, een helder verlichte hemel en prachtig vuurwerk.
Dinsdag waren we al begonnen om de palen zover klaar te maken zodat we de volgende dag, als de fotoplaten er dan eindelijk zouden zijn, we deze in de gleuven in het hout konden laten glijden en ze alleen nog vast gezet of gelijmd moesten worden. Als we de gaten in de grond op de juiste diepte hadden gegraven, dan konden we de stellages er in laten zakken. Het klinkt misschien eenvoudig, maar er is heel wat gemeten en gegraven om alles horizontaal en stevig te krijgen.
Mijn grote zorg was elke keer hoe de platen vast te zetten. Ik was bang dat de siliconenkit, die Dovidas had meegebracht, moeilijk aan te brengen was en te zien zou zijn. Uiteindelijk was niemand ervaren hierin. Ook vroeg ik me steeds af of het wel het goede materiaal was. Verder waren de gefreesde gleuven veel breder dan de 8mm dikke fotoplaten.
Eerlijk gezegd was ik, behalve over dit onderdeel, de rust zelve. Geert snapte daar niets van, die vroeg zich steeds af of alles wel op tijd klaar zou komen. Maar als dat niet zo zou zijn, dan zou iedereen er met man en macht aan gaan werken. Het moest gewoon klaar zijn om twee uur donderdag.
De goede plek
Al eerder was ik een morgen bezig geweest met het markeren van de plaats waar de installatie moest komen. Blijkbaar niet de goede plek want al de markeerlinten en stokken waren een dag later weggehaald en bij elkaar gelegd. Nu was het zo ver dat ik echt de definitieve plaats van de installatie moest bepalen.
Zo wisten we ook precies op welke plaats de gaten gegraven moesten worden. Met veel wikken en wegen, heen en weer schuiven van de palen, wist ik het uiteindelijk zeker, zo moest het worden. Dit was exact de goede plek.
Toen was het zover dat de gaten gegraven konden worden. Een van de studenten had tijd om er aan te beginnen. Zonder grondboor want die bleek in gebruik te zijn op een andere locatie. Maar wat een pech. Er zaten hele grote keien in de grond. ‘Het leek wel of ze de ruïne van een kasteel tegen kwamen’, zo zei een andere student die mee kwam werken.
Het duurde zolang, het graven van de eerste twee gaten. Enkele stenen moesten echt met de hand uitgegraven worden. We moesten stoppen. Eten en naar huis om de volgende dag vroeg te beginnen.
Woensdagmorgen waren Geert en ik al voor dag en dauw in Kaunas op onze werkplek daar. We hadden al besloten dat het er nu echt van moest komen, we gingen werken tot het klaar was. Het kon ook niet anders, want de volgende dag, donderdag om twee uur, was de officiële opening van de HANZEartWORKS. Omdat verschillende kunstenaars klaar waren, hadden wij het geluk dat er genoeg scheppen waren om met enkele mensen aan de slag te gaan. Daarbij bracht Dovydas een tijdje later dan toch de grondboor. Dat scheelde veel werk.
Het uitdiepen van de kuilen ging echt veel beter zo. Sommige gaten waren meer dan een meter diep. In Nederland zou je niet verder zijn gegaan zonder goed materiaal. In Kaunas is het gewoon anders. De benodigde materialen moest je gewoon ‘bemachtigen’: een waterpas, schoppen, hamer, spijkers en nijptang en niet te vergeten houten latten.
Fijn dat Stanislaw Nowodworski, die net als wij nog hard aan het werk was, ons wilde helpen. De houten platen die tijdelijk op de plaats van de plexiglasplaten kwamen, waren iets te dik en moesten met een machine passend gemaakt worden. Voor de houtbewerker, een van de specialisaties van Stanislaw, was dat zo gebeurd. Stanislaw zijn been was genoeg genezen om weer aan het werk te gaan. Maar ook hij had nog veel te doen aan de vlucht ganzen die hij kapte, zaagde en vijlde uit een hele dikke eikenboom.
Eerlijk gezegd waren de volgende acht gaten in enkele uren gegraven en precies zo, dat de stellages op de goede hoogte en horizontaal stonden. Het was ondertussen lunchtijd. Met zijn allen zijn we gaan eten in het restaurant waar iedereen elke dag bij elkaar kwam om te lunchen en te dineren. De stad bood ‘kost en inwoning’ aan de kunstenaars aan. Het restaurant was een gezellig plek waar iedereen ‘s middags rond 13.00 uur en ’s avonds rond 19.00 uur elkaar ontmoette. Hét moment om meer van elkaar te weten te komen en echt in gesprek te komen.
Je merkte vandaag wel dat de meeste mensen klaar of bijna klaar waren met hun werk. Het was voor diegene of ze eindelijk vakantie hadden. Sommige waren al twee weken in Kaunas elke dag op onze werkplek te vinden. Vooral in het begin hebben veel mensen moeten wachten op materiaal om aan de slag te gaan.
Gerard Lheriteau uit La Rochelle in Frankrijk was klaar met zijn installatie. Een Centaur – menspaard uit de Griekse mythologie – van wilgentakken. Gerard en zijn vrouw zijn eerst enkele dagen takken gaan snijden enkele kilometers verderop. Daarna hebben ze de takken van bladeren ontdaan en zijn dagen lang bezig geweest met het vlechten van delen van het beeld .
Uiteindelijk is het een prachtig beeld geworden. Voor Gerard staat Centaur voor verbinding. De mens en de natuur aan de ene kant, kunst en cultuur aan de andere kant. Gerard hoopt dat de wilgentakken in de grond wortel gaan krijgen en gaan groeien.
Na de lunch gingen we vol verwachting naar onze werkplek. Geen Dovidas was daar, geen fotoplaten. Wel werd een van de jongens gebeld of hij zo snel mogelijk naar het kantoor wilde komen. Hij moest de fotoplaten met de auto van Dovidas op gaan halen in Vilnius! De hoofdstad van Litouwen ligt zo’n anderhalf uur rijden van Kaunas.
Het was drie uur in de middag. Om negen uur in de avond kwam hij moe aan. Helemaal opgewonden van zijn vracht. Vijf, zo te zien prachtige foto’s op dik plexiglas. We hebben de platen overgezet in onze eigen auto. Wilden het risico niet nemen dat er, ondanks de bewaking, iets zou gebeuren. Het was echt te laat om daar nu nog mee aan de slag te gaan.
In principe was morgen, donderdag, de start van de Internationale Hanze dagen. Veel mensen waren al aangekomen. De stad zou vol zijn, bruisen van activiteiten, maar natuurlijk ook afgesloten voor autoverkeer. Met onze badges en de platen in de auto hoopten we er door te komen.’
Hartelijke groet van Marijke en Geert
