De gemeentelijke zelfstandigheid. Een gevoelig onderwerp voor inwoners en lokale politiek, alleen al vanuit de wens om zelf beslissingen te kunnen blijven nemen en dus zelfstandig te blijven. Maar is dit wel reëel? ‘Den Haag’ stoot steeds meer taken af naar een lager ambtelijk niveau en de geldkraan gaat steeds verder dicht. Zeker voor een kleine gemeente als Doesburg worden het spannende tijden. Eerder deze week lieten we willekeurige inwoners van Doesburg aan het woord voor de camera van DoesburgTV. Vandaag is het de beurt aan Clemens Cornielje, de Commissaris van Koning van Gelderland. Cornielje liet onlangs nog weten bezorgd te zijn over de toekomstige positie van Doesburg en stelde dat Doesburg op een eiland door het afzien van de gemeentelijke herindeling jaren geleden nu op een eiland zit. DoesburgDirect.nl legde hem een paar vragen voor over de toekomst als zelfstandige gemeente. Cornielje heeft een duidelijke boodschap richting de lokale bestuurders.
‘Den Haag’ wil dat gemeenten samengaan en spreekt over zogeheten 100.000+ gemeenten. Wat vindt u van deze gedachte?
Minister Plasterk heeft de grens van 100.000 inwoners al losgelaten. Bovendien heeft het kabinet aangegeven zelf geen herindelingen op te starten. Het kabinet vindt dat gemeentelijke herindeling van onderop dient plaats te vinden. Voor de provincie zijn niet schaalgrootte of gemeente-omvang bepalend, maar juist inhoud en complexiteit van taken, vraagstukken en opgaven.
Doesburg heeft nog geen 12.000 inwoners en wordt zelfstandig bestuurd. Hoe uitzonderlijk is deze situatie?
Gemiddeld tellen gemeenten in Nederland ruim 40.000 inwoners. In Gelderland zijn er slechts negen van de 56 gemeenten onder de 15.000 inwoners. Na de fusie van de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek zijn dat er nog maar zeven. Doesburg behoort dus duidelijk tot de kleinere gemeenten van Gelderland.
Doesburg wil veel samenwerken met andere gemeenten en sluit hiervoor overeenkomsten af. Is dit voldoende om zelfstandig te kunnen blijven opereren in de toekomst? Of anders gezegd; hoe belangrijk is het volgens u dat Doesburg fuseert met andere gemeenten?
Het takenpakket van gemeenten zal de komende jaren blijven groeien. Het is daarom goed dat gemeenten actief blijven werken aan hun bestuurskracht. Om de taken goed te kunnen uitvoeren, zullen gemeenten hun onderlinge samenwerking moeten intensiveren, vooral in regionaal verband. Daarnaast denken sommige gemeenten ook actief aan samengaan. Zo hebben de gemeenteraden van Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek de wens uitgesproken om te fuseren. De provincie staat positief tegenover deze bestuurskrachtversterking van onderop.
Ook in andere delen van de provincie zijn gemeenten uit eigener beweging actief aan het nadenken over opschaling. Dit speelt onder meer bij Hattem, Heerde en Oldebroek. Ook dichterbij Doesburg zijn er bewegingen, zoals bij vier Liemerse gemeenten en bij Doetinchem & Oude IJsselstreek.
Er komen veel taken op gemeenten af de komende jaren. Dit zijn taken op sociaal terrein die de inwoners direct zullen raken. Samen met de Gelderse gemeenten, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, afdeling Gelderland, laat de provincie in 2013 en 2014 door een onafhankelijke adviescommissie een onderzoek uitvoeren naar het vermogen van gemeenten om de taken die nu en in de toekomst op ze afkomen adequaat te vervullen. Het onderzoek resulteert in aanbevelingen aan gemeenten en provincie ter bevordering van een sterk en toekomstbestendig bestuur in Gelderland. Ik kijk reikhalzend uit naar de aanbevelingen van deze adviescommissie omdat ze de provincie, maar zeker ook de Gelderse gemeenten, waaronder Doesburg, handvatten zullen bieden voor afwegingen en besluitvorming over duurzame bestuurskracht in relatie toe een toenemend takenpakket.
Wie (gemeente, Provincie of ‘Den Haag’?) beslist er uiteindelijk over zelfstandig doorgaan of samengaan met andere gemeenten?
In het beleidskader gemeentelijke herindeling van het kabinet staat dat gemeenten als eerste aan zet zijn als het gaat om het vinden van oplossingen om hun maatschappelijke opgaven beter te kunnen oppakken. Het beleidskader geeft verder aan dat de provincie waar nodig sturing dient te geven aan de discussie die kan leiden tot een bestuurskrachtversterking. Dat doen we samen met de Gelderse gemeenten in het onderzoek naar sterk en toekomstbestendig bestuur in Gelderland.
Het kabinet geeft ook aan dat de provincie een bovenlokale verantwoordelijkheid heeft, die uitgaat boven de belangen van afzonderlijke gemeenten. Het zou geen goede zaak zijn als er straks naast een aantal krachtige gemeenten nog enkele muurbloempjes overblijven die hun taken niet goed kunnen uitvoeren. Een gemeenteraad zou zich in mijn ogen voortdurend moeten afvragen of hij nog voldoende invloed en toezicht op heeft op de taken die gezamenlijk worden opgepakt. Het is overigens uiteindelijk het parlement in Den Haag dat beslist over het zelfstandig doorgaan of samengaan met andere gemeenten.
Tot slot. Is Doesburg over 10 jaar nog steeds een zelfstandige gemeente of is het samengegaan met andere gemeenten?
Doesburg blijft Doesburg, zoals Didam Didam is gebleven nadat het is bestuurlijk opgegaan in de gemeente Montferland. En ook Millingen aan de Rijn zal Millingen blijven als het straks deel uitmaakt van een grotere gemeente. Dus ongeacht de bestuurlijke constellatie: Doesburg blijft Doesburg.
Maandagochtend 30 september tussen 10.00 en 12.00 uur zal burgemeester Kees Luesink op HanzestadRadio reageren op de reactie van de inwoners en de uitlatingen van Clemens Cornielje. Het interview is maandagochtend te horen via www.hanzestadradio.eu. Eerder deze week kwamen willekeurige inwoners van Doesburg aan het woord over de toekomst van Doesburg. DoesburgTV maakte de hier volgende reportage.
