Inmiddels is ze alweer terug in Doesburg. Maar recent was kunstenaar Marijke Schellekens in Litouwen voor het grote kunstevenement HANSEartWORKS in de Litouwse stad Kaunas. Voor DoesburgDirect.nl hield ze een weblog bij. Vandaag het vijfde en laatste verslag van Marijke’s ‘Window of my life’ in Litouwen.
‘Het is 1.30 uur als Geert en ik zeggen, het is goed zo, meer kunnen we er op dit moment niet aan doen. Een half uur later, om 14.00 uur, zou met de opening van de HANSEartWORKS een start gemaakt worden van de 31ste Internationale Hanzedagen.
De oude stad Kaunas bruiste van het leven. De laatste dagen was de hele stad klaar gemaakt om de duizenden bezoekers te ontvangen. Deze ochtend hebben niet alleen Geert en ik hard gewerkt om ons project klaar te krijgen. Vele anderen waren nog aan het (op)bouwen en organiseren. Hanzesteden kunnen er wat van!
Overal, maar vooral langs de oever van de Neminus, waren marktkramen neer gezet. Er zou de komende tijd veel te zien en te beleven zijn, zoals oude en nieuwe ambachten, net even anders dan we hier gewend zijn. Er werd een strijdtoneel gebouwd waar later ridders te paard ten strijden zouden gaan. Op verschillende locaties waren kunstexposities ingericht. Kunst en cultuur worden belangrijk gevonden in Kaunas in het bijzonder, maar ook in heel Litouwen.
Youth Hansa
Er waren verschillende plaatsen waar de Youth Hansa samen zouden sporten en waar wedstrijden zouden worden gehouden. Een ander heel belangrijk onderdeel van de Internationale Hanzedagen zo bleek later, waren de vele podia die door heel de oude stad heen gebouwd waren. Op deze ochtend was men daar de laatste hand aan het leggen aan het licht en het geluid.
Tijdens de Hanzedagen zouden er veel koren optreden en was er altijd wel een volksdansgroep aan het dansen. Niet alleen de oudere mensen, ook hele jonge kinderen heb ik, mooi aangekleed, prachtig zien dansen. Vorig jaar in Parnü, Estland, werd het me al duidelijk hoe belangrijk het volksdansen daar voor de mensen was.
Ook hier in Litouwen heeft volksdans- en muziek een heel belangrijke plaats in het leven van de mensen. Waarom volksmuziek- en dans zo belangrijk is heb ik pas begrepen toen ik het geweldige boek van Jan Brokken: Baltische Zielen heb gelezen.
De geschiedenis van de Baltische staten kenmerkt zich door de vele oorlogen en bezettingen. Pas in 1990 is Litouwen bevrijd van de Russische overheersing. De eigen muziek en dans was tijdens de verschillende oorlogen iets waar men op terug kon vallen. In 1992 hebben de mensen van Estland, Letland en Litouwen een menselijke keten gevormd en zijn gaan zingen. Zingend zijn ze bevrijd van Rusland.
Naast de vele podia waren ook overal terrassen en eetgelegenheden gecreëerd Op het plein voor het beroemde stadhuis van Kaunas, het middelpunt van de oude stad, was ondertussen een reuze grote houten ‘boom’ herrezen. De steden die aanwezig waren konden in deze boom hun wapen zien hangen.
Op het plein waren ook vele witte tenten gebouwd. Deze ‘huisjes’ zullen de komende dagen het domein van zijn van burgemeesters, wethouders en andere gemeenteambtenaren. Dé plek om, naast de bijeenkomsten die worden georganiseerd, je stad aan te prijzen. Aan de Litouwers, maar zeker en vooral ook denk ik, aan elkaar.
Het resultaat mag er zijn!
Vanmorgen hebben Geert en ik eerst het hout weggehaald dat voor de stevigheid en de goede afstand van de palen zorgde. Toen het spannende moment, zou het gaan zoals we het ons hadden voorgesteld? Hadden we als laatste alleen te zorgen dat de fotoplaten vast kwamen te zitten en er niet zomaar uitgetild konden worden? Toen we de plexiglasplaten op de goede plaats lieten glijden begon ik me steeds blijer te voelen. Het werd echt zoals ik gehoopt had.
We besloten de glasplaten niet vast te zetten met siliconenkit, maar vast te zetten met kleine stukjes hout. Een groot deel van de ochtend zijn we hier toen mee bezig geweest. Geert met het zagen van kleine platte houtjes, ik zelf met de houtjes tussen de platen en het frame vast te tikken. Heel voorzichtig om beschadigingen te voorkomen.
Toen we klaar waren en alle foto’s goed vast zaten, alle palen stevig in de grond verankerd waren en het materiaal opgeruimd, was daar het moment om de bescherm/werkfolie te verwijderen. Een geweldig moment, het voelde als een onthulling. Daar stonden toch maar vijf grote transparante foto’s, bevestigd op 8mm dik helder plexiglas. De mooie houten palen als frame, paste goed bij de foto’s en de omgeving. Het was een opvallende grote installatie geworden.
We zouden het vele keren zien als we de volgende dagen in de buurt van de foto-installatie gingen zitten om te kijken hoe de mensen er op reageerden: Het was een kunstwerk dat de nieuwsgierigheid van de mensen prikkelde. Langslopende en fietsende mensen stopte, keken eerst op een afstand, kwamen dichterbij, bekeken het naambordje. Daarna werd er van nog dichterbij naar de foto’s gekeken.
Je kon er ook doorheen kijken. Men ging voor en achter de foto’s staan. Keek naar elkaar door de transparante platen heen, maakte foto’s, ontdekte dat door op een andere plek te gaan staan je andere beelden zag want de omgeving speelde ook mee, De IJssel (op een foto met Doesburg in de verte), leek als je op een bepaalde plaats stond opgenomen te worden in de Neminus die enkele meters verder daadwerkelijk stroomde. Vanuit bepaalde hoeken zag je ook (een deel) van de andere foto’s.
De komende dagen zouden ontzettend veel mensen verwonderd komen kijken, ontdekken en foto’s maken. Het was een interactief kunstwerk geworden.
Santakapark
Voorafgaande aan de officiële opening die ’s avonds plaats vond en waar de meeste delegaties waarschijnlijk wel aan deelnamen, was om 14.00 uur de openingen van de HANSEartWORKS. Deze opening was in het oude, voor een deel gerestaureerde kasteel, dat in het Kaunas Santaka park staat. ‘Ons ’park, waar we al die tijd hadden gewerkt en waar nu de resultaten hiervan te zien waren.
De kunstenaars werden in het zonnetje gezet. Mooie woorden werden er gesproken en we kregen heel officieel door de burgemeester een klein aandenken aangereikt. Het wapen van Kaunas ingelegd in barnsteen. Barnsteen wordt gezien als het goud van Litouwen en wordt aan de westkust al eeuwenlang gevonden, bewerkt en verhandeld.
2011 Is een jubileum jaar voor de HANSEartWORKS. Vijf jaar geleden was het de eerste keer dat ook kunstenaars mee deden aan de Internationale Hanzedagen. We mogen trots zijn dat de gemeente Doesburg, met name Marion Steitner, het jaar daarvoor het idee naar voren heeft gebracht om ook kunstenaars uit de Hanzesteden te vragen deel te nemen.
De HANSEartWORKS is toen geboren en trots was men dat curator Jan Hoet zich hieraan verbonden heeft. Marion Steitner en haar man Antoon waren vandaag ook aanwezig bij de opening. Marion heeft al die jaren in het bestuur van de HANSEartWORKS gezeten en zich al die tijd er voor meer dan honderd procent voor ingezet.
Kunst op locatie
Kaunas had voor dit vijfjarig jubileum iets heel bijzonders bedacht. De uitgekozen kunstenaars zijn twee weken voor de Internationale Hanzedagen uitgenodigd om te komen en ter plekke hun kunstwerk of installatie te maken. De stad zorgde voor de materialen en de mogelijkheden. Ook het verblijf, eten en vervoer was geregeld. Het is voor velen, maar zeker ook voor mij (en mijn partner Geert) een heel bijzondere en onvergetelijke tijd geworden!
Voor nog meer foto’s en informatie kijk op de website van Marijke: www.personare.nl of op haar fotoblog.
Met lieve groet van Marijke en van Geert
Litouwen / Kaunas Mei 2011
